In verwachting

Geschreven door Linda van der Tuin - Zwinkels, GZ-psycholoog MeJa

Veel vrouwen leggen zichzelf binnen de huidige maatschappij een enorme druk op en verwachten veel van zichzelf. De meesten van ons willen er graag leuk uit zien, fysiek en mentaal fit zijn, veel leuke dingen ondernemen, werken en tegelijkertijd het huishouden op orde hebben. Bij een zwangerschap is dit vaak niet anders. Andere vrouwen lijken dat er "zo even" bij te doen. Als je sommige vrouwen hoort praten over hun zwangerschap of je scrolt door je social media feed dan lijkt een zwangerschap vooral heel bijzonder en leuk te zijn. Je ziet mooie foto's voorbijkomen van prachtig zwangere vrouwen in de mooiste kleding ergens op de heide, zwangere vrouwen die soms nog tot in het einde van hun zwangerschap sporten of op een feestje staan te dansen. Dit kan ervoor zorgen dat we van onszelf verwachten dit ook te moeten kunnen. "Als andere zwangere vrouwen het doen, dan moet ik het toch ook kunnen?". Maar zijn dit eigen verwachtingen of misschien die van een ander?

De vraag is of jouw beeld wel klopt. Je ziet een momentopname, namelijk het resultaat en niet de weg er naar toe. Je ziet een prachtig schilderij, maar je weet niets van de worstelingen die de schilder heeft doorgemaakt. Je ziet een plaatje op sociale media van een harmonieus gezin, maar wat is er aan het maken van deze foto voorafgegaan? Dus in antwoord op jouw vraag ‘ik moet het toch ook kunnen’? Ja, jij kan dat ook, maar niet altijd. Net als al die andere vrouwen….

Het is normaal dat je last hebt van zwangerschapskwaaltjes en je lichaam die verandert door de zwangerschap. Kleren zitten niet meer lekker en je kunt je veters niet eens meer fatsoenlijk strikken. Alle dagelijkse handelingen worden zwaarder en de vermoeidheid neemt toe. Tegelijkertijd verlang je van jezelf dat je wel voldoende moet blijven bewegen en gezond moet blijven eten, dit is immers belangrijk voor de baby en de naderende bevalling. Je gewicht neemt toe en je vraagt je af hoeveel je ook alweer "hoort" aan te komen. Je hebt er eigenlijk geen puf meer voor, maar leest van alles over hoe fijn het is om een vriezer vol voedzame maaltijden te hebben in de kraamweek. Dus raap je jezelf toch maar bij elkaar en ga je de keuken in. Je plant toch nog maar een babymoon en je zegt dat een babyshower je leuk lijkt, terwijl je eigenlijk de behoefte voelt om je terug te trekken en tijd voor jezelf te nemen. "Dat is toch hoe het hoort en wat andere zwangere vrouwen ook doen tijdens hun verlof?". Misschien creëren we bij onszelf verwachtingen door wat we zien bij andere zwangere vrouwen, maar mogelijk proberen we ook te laten zien hoeveel ballen we in de lucht kunnen houden. 

Daarnaast kom je gedurende je zwangerschap voor ontzettend veel keuzes te staan. Waar wil je bevallen? Wel of geen prenatale en neonatale screeningen? Gaandeweg de zwangerschap kom je erachter dat er in elke fase van de zwangerschap weer nieuwe keuzes zijn om te maken, maar ook dat er van iedere keuze wel iets gevonden kan worden. Er zijn niet voor niets termen ontstaan zoals de borstvoedingsmaffia. Op ieder gebied zijn opnieuw verwachtingen en (voor)oordelen aanwezig. Niet alleen vanuit de (social)media, maar ook je buurvrouw, collega en zelfs vrienden en familie lijken opeens overal een mening te hebben omtrent zwangerschappen. Je komt erachter dat bijvoorbeeld je schoonmoeder toch wel een duidelijke verwachting heeft m.b.t. de naam van de baby, terwijl je hier zelf misschien nog niet eens over na had gedacht. Er zijn vanuit allerlei hoeken zoveel verwachtingen dat het onmogelijk is om het voor iedereen "goed" te doen. Daarbij stilstaande: is het daadwerkelijk belangrijk om het voor iedereen goed te doen?  

Wat doen we met onze worstelingen rondom deze verwachtingen? Delen we voldoende over de moeilijke en zware kanten van de zwangerschap? We vragen vaak te weinig hulp en vinden vooral dat we het allemaal zelf moeten doen. Veel vrouwen zijn bang voor een oordeel. Zo ben je ondankbaar wanneer je zeurt over je dikke buik en je opgezwollen enkels en moet je kunnen dealen met je zwangerschapskwalen, je hebt immers zelf voor een zwangerschap gekozen. Doordat er zoveel wordt verwacht en geoordeeld, is het logisch dat de meeste vrouwen niet staan te springen om de minder plezierige kanten te tonen van iets wat "zo mooi hoort te zijn". Echter heeft dit als gevolg dat het nog moeilijker wordt om een reëel beeld te vormen van het zwanger zijn en ontstaan hierdoor ook irreële verwachtingen. 

Door deze verwachtingen en veeleisendheid kun je het idee krijgen het niet goed te doen en het gevoel hebben te falen. Je kunt erdoor gaan oordelen over jezelf als vrouw en je onzeker gaan voelen. Ook is het mogelijk je te schamen hierdoor kun je geneigd zijn je terug te trekken en sociale contacten uit de weg te gaan. Deze gedachten en gevoelens kunnen zo sterk (en misschien zelfs alles overheersend) aanwezig zijn, dat je erdoor in een depressie terecht komt, problemen in relaties met anderen krijgt of een angststoornis ontwikkelt. 

Het is belangrijk om te beseffen dat zwangerschap een individuele ervaring is en dat elke vrouw anders reageert op de veranderingen die het met zich meebrengt. Er is geen "juiste" manier om zwanger te zijn. De maatschappij bepaalt niet hoe een zwangerschap eruit hoort te zien. Het is geen 'prestatie' die perfectie vereist. Een zwangerschap is een kwetsbare fase van je leven waarin het belangrijk is om de ruimte te krijgen voor het maken van beslissingen die voor jou goed voelen. Je hoeft je dus niet een kant op te laten sturen door de verwachtingen van anderen. Als we eerlijk naar onszelf kijken zal iedere vrouw wel ergens mee worstelen. Zou het niet fijn als we hier allemaal open en eerlijk over kunnen zijn, het oordeel achterwege kunnen laten en er voor elkaar kunnen zijn als we elkaar nodig hebben? Probeer mild voor jezelf te zijn in deze kwetsbare fase van je leven en probeer in verwachting te zijn. Met reële verwachtingen.