Tweederde van de ouders is na het krijgen van het eerste kind minder tevreden over de relatie.
Tweederde... Laat dat eens op je inwerken. Van alle stellen die ouders worden en dat zijn er 168000 per jaar, zijn er dus ruim 112000 minder gelukkig dan daarvoor. Bij vrouwen begint deze ontevredenheid al in de zwangerschap; bij mannen vaak pas in het tweede jaar.
Meteen moet ik denken aan Jelle en Marije. Ze kregen een kindje terwijl ze pas een half jaar samen waren. Marije was dolbij, maar Jelle moest wennen. En dus ging Marije onbewust alle zorgtaken op zich nemen, zodat het voor Jelle vooral leuk was. Ze wilde niets liever dan dat hij ook genoot van het vaderschap. Het gevolg: Jelle miste de enthousiaste vrolijke Marije en Marije was boos dat ze alles alleen moest doen. Een verstoorde relatie dus. Of het stel dat na de bevalling bij me kwam. Intens verdrietig en vooral boos. Boos dat hij er niet voor haar was tijdens de bevalling. Niet op de manier zoals zij dat graag wenste. Ik denk ook aan het paar dat zo uitkeek naar de komst van hun kindje. Een verrijking. Echter toen het zo ver was, begrepen ze elkaar niet meer en hadden ze beiden volledig andere verwachtingen.
Maar waarom krijgen deze stellen juist nu relatieproblemen? Een kind legt de verschillen tussen de partners bloot. Je moet samenwerken in de opvoeding waarbij je eigen achtergrond, waarden en normen een belangrijke rol gaan spelen. Leg daar slaaptekort, onzekerheid en tijdgebrek naast en je hebt een voedingsbodem voor problemen. Er is gewoon simpelweg minder tijd om de relatie te onderhouden. Als er een nieuw kindje komt, komt er 33 uur werk bij in de week. Terwijl een week nog steeds uit 7 dagen van 24 uur bestaat. Dus heel simpel: extra stressoren!!! De behoefte van het jonge kind is groot en de combinatie van arbeid en zorg is zwaar.
De filosoof Haverkort oppert in de Trouw om een ouderschapsbelofte in te voeren, naar Belgisch voorbeeld. Net als een huwelijksgelofte een moment om samen stil te staan en na te denken over hoe je om wilt gaan met het ouderschap. Dit is misschien wel wat overdreven, maar het is wel degelijk van belang dat ouders zich voorbereiden op de veranderingen en zich bewust zijn van de kwetsbare periode voor de relatie.
Geen volledige ouderschapsgelofte, maar wel samen gesprekken voeren over de periode na de bevalling. Vraag andere jonge ouders hoe zij het doen en waar zij tegen aan lopen. Want ook al ziet het er nog zo mooi uit, alle stellen hebben zo hun eigen worstelingen. Stel vragen aan elkaar. Wat is voor jou belangrijk? Wat wil je behouden van het leven als niet ouder. Wat is belangrijk in de opvoeding? En hoe zorgen we ervoor dat we nog tijd samen doorbrengen. Maar ook wat voor soort partner wil ik zijn in dit nieuwe systeem. Als het ware opnieuw synchroniseren in deze nieuwe situatie.
En natuurlijk waar relaties zijn, gaan er dingen mis. Ook als je je goed hebt voorbereid en elkaars verwachtingen kent. Immers, iedereen heeft zo zijn eigen, soms onhandige interactiepatronen. En als het dan toch mis gaat, dan gaat het om herstel door betrokkenheid. Niet de ruzies zijn doorslaggevend voor een duurzame en goede relatie, wel de bereidheid om zich te verzoenen. Wijze woorden van Frans de Waal, de bioloog die dezelfde interacties bij apen onderzoekt.
‘Ik ben zo moe,’ verzucht ze verdrietig. ‘Elke nacht ben ik in touw, ik slaap nooit langer dan twee uur achter elkaar.’ Vermoeid wrijft ze in haar ogen en veegt een lok uit haar gezicht. Haar partner die naast haar zit op de bank in mijn praktijk, zegt verontwaardigd: ‘Maar ik ben er toch ook? Ik heb al honderd keer gezegd dat je een nachtje in het logeerbed moet gaan slapen. Ik red me wel.’ Maar Ella wil dat niet of eigenlijk Ella kan dat niet. Ze weet dat ze los moet laten, maar de behoefte om zelf te zorgen is groot. Heel groot.
Het is iets wat ik vaak hoor in mijn praktijk. Moeders die verlangen naar meer betrokkenheid van vader, maar tegelijkertijd de zorg naar zich toe trekken. Gewoon omdat ze vaak beter denken te weten. De vader krijgt zo onvoldoende ruimte om zijn eigen fouten te maken en te leren door te zorgen. Een vaak terugkerend patroon, waarbij beiden zich vaak eenzaam en niet gesteund voelen. Terwijl onderzoek laat zien dat vaders die veel zorgtaken op zich nemen gelukkiger zijn en deze relaties tot meer tevredenheid leiden. Een logisch advies is dan dus: moeders doe een stapje opzij. Maar dan komen we moeder natuur tegen. Al in de zwangerschap verandert er iets in de hersenen. Gebieden die verantwoordelijk zijn voor de sociale betrokkenheid met de baby groeien terwijl het gebied voor sociale cognitie afneemt. Het gevolg: er wordt gesnoeid in aandacht voor anderen, zodat de aandacht volledig gericht kan zijn op de nieuwe bewoner. Tel daar de hormonen oxytocine en dopamine bij op en de man heeft het nakijken. En natuurlijk is het niet zo simpel als ik het hier schets. Toch helpt het erg als aankomende ouders deze kennis hebben en afspraken kunnen maken, zodat de man actief mee mag zorgen. Dat geeft gelukkigere vaders, moeders en relaties.
Tweederde is na de bevalling dus minder tevreden. Wat kunnen we nu leren van de kleine groep die de relatie positief waardeert? Een van de belangrijkste lessen: je word ouders, maar je blijft partners. Het gaat vaak om kleine momenten van echte aandacht. Zie dat je partner moe is en maak een kopje thee. Vraag hoe de dag is geweest of pak de baby even over als je ziet dat het zwaar is. Kleine veranderingen worden grote veranderingen! Dat kleine beetje aandacht extra, maakt dat de sfeer verandert, dat je meer op elkaar raakt ingespeeld en dat er meer verbondenheid is. Een soort van kleine moeite groot plezier. Heel vaak kleine dingen doen, resulteert in meer tevredenheid, meer bewustwording en betere communicatie. En dan te bedenken dat de kwaliteit van het leven van kinderen voor een deel afhangt van de kwaliteit van de relatie om hen heen. Des te meer reden om goed voor de relatie te zorgen en dit de aandacht te geven die het verdient!
Op het platform is de cursus beschikbaar: Hoe blijf je naast ouders ook partners? Een training waarin we de transitie naar het ouderschap beschrijven en wat de invloed hiervan is op de relatie. Je leert drie belangrijke punten die nodig zijn om je relatie sterk te houden en we bieden oefeningen aan die je samen met je partner kunt gaan doen. De boodschap is niet altijd opbeurend, immers 2/3 ervaart problemen en we erkennen dat het lastig is, maar de keerzijde is door deze bewustwording kun je je samen voorbereiden. Zodat je straks samen kunt genieten, samen kunt balen en het soms ook samen niet weet. Maar in ieder geval wel samen!