Een zware bevalling

Met gillende sirenes werd ze naar het ziekenhuis gebracht. Op dat moment was ze zich nergens van bewust. Het enige wat ze dacht: “ik kan dit niet tot een goed einde brengen”. Haar geboorteplan was van de baan. Totale paniek. Haar pijn was enorm. Het geboorteplan was haar houvast, maar nu moest de verloskundige de zorg overdragen aan het ziekenhuis Het enige wat ze dacht was “ik kan dit niet”.  Ze wilde een ruggenprik, maar dat ging niet meer. 

Ze had haar meisje veilig in haar armen. En plots was daar het gevoel van teleurstelling. De pijn van de bevalling had haar zo overvallen. De hevige weeën, de rit naar het ziekenhuis, de overdracht, de onzekerheid. Ze was onthutst. Emotioneel en in de war. Ze bleef herhalen naar haar partner “ik heb het allemaal fout gedaan”.

Je bevalling kan zo anders gaan dan je had verwacht. Soms betekent dit dat de bevalling anders verloopt qua procedures. Soms word je overvallen door allerlei gevoelens. Bevallen is intens in allerlei facetten. Het is niet te voorspellen hoe je de bevalling gaat ervaren. Kijk je achteraf terug op een zware bevalling of juist niet? Dit is ontzettend persoonlijk.   

Is een bevalling niet altijd zwaar?

Een bevalling is voor veel vrouwen een heftige ervaring. Een ervaring die van alles los maakt. Zowel emotioneel als fysiek stelt een bevalling je behoorlijk op de proef. De meeste vrouwen zullen het hierover eens zijn. Maar als we ons ervan bewust zijn dat een bevalling zo’n beproeving is, waar ligt dan de grens tussen een “normale” bevalling en een zware bevalling? Is een bevalling niet altijd zwaar? En wanneer is een bevalling traumatisch? 

Een bevalling is een intensieve ervaring op allerlei vlakken. Het is een beproeving. En deze beproeving kan voor de ene vrouw vertrouwen en kracht geven, waarbij de andere vrouw juist teleurstelling of verdriet ervaart. Toch ervaren vrijwel alle vrouwen de bevalling als intens. De mate waarin de vrouw de bevalling als zwaar ervaart is afhankelijk van haar ervaring. 

Wanneer is er sprake van een zware of traumatische bevalling?

Een belangrijk onderscheid is het verschil tussen een zware of een traumatische bevalervaring. Een zware bevalling is pittig, vraagt hersteltijd en dan krijgt het een plekje. Bij een traumatische bevalling laat de bevalling sporen na. Sporen die ofwel na lange tijd pas minder diep worden of dit extra aandacht behoeven. 

In het boek van Diana Koster wordt beschreven dat maar liefst een kwart van de vrouwen drie jaar later nog negatief terugkijkt op de eerste bevalling. Bij een volgende bevalling is dat een op de acht vrouwen. Wat belangrijk is om hierin te vermelden is dat een zware bevalling of een traumatische bevalling wordt bepaald door de ervaring van de vrouw zelf.

Regelmatig horen we in de praktijk dat vrouwen een ogenschijnlijk probleemloze bevalling hebben gehad, maar dat zij zich tijdens de bevalling zo machteloos of verloren hebben gevoeld dat dit de boventoon voert. Juist het gegeven dat er in het medisch rapport staat beschreven dat het een probleemloze bevalling is geweest, maakt het voor de vrouw extra pijnlijk. Ze voelen zich onbegrepen. En dat doet pijn.   

Is mijn baby oké? 

Als moeder is er één gegeven het allerbelangrijkste “ is mijn baby oké”. Als er zorgen zijn tijdens de bevalling om je baby, is de bevalling extra onzeker en beangstigend. We horen van vrouwen regelmatig dat de blik van de zorgverleners een onuitwisbare indruk heeft gemaakt. Als je als barende vrouw de paniek in de ogen van je omstanders ziet, slaat jouw brein alarm. Je bent overgeleverd aan je omgeving, zoekt houvast en probeert te vertrouwen op dat wat er is. Deze ervaring maakt een bevalling extra zwaar en onzeker.

Ben je er voor mij? 

Uit onderzoek weten we dat vrouwen die negatief op de bevalling terugkijken vaker minder steun van hun partner hebben ervaren tijdens de bevalling. Je partner kan fysiek wel aanwezig zijn, maar het allerbelangrijkste is dat je door je partner gesteund voelt. Voor vrouwen bij wie dit laatste gevoelsmatig ontbrak betekent dit regelmatig dat ze de bevalling als zwaar en eenzaam hebben ervaren. Bevallen is iets van jullie samen. Je partner speelt hier een hele essentiële rol in. Door goed te bespreken wat steun tijdens de bevalling inhoudt, kun je hier alvast belangrijke voorwaarden in scheppen. Ook partners vinden dit vaak erg helpend. Voor hen is weten wat je kunt doen en wat werkt heel erg prettig. 

De invloed van pijn op een zware bevalling

Een andere factor die van invloed is op de zwaarte van de bevalling is de ervaring van de pijn. Het is niet de intensiteit van de weeën of de duur van de bevalling die bepalend is voor de ervaren pijn, maar hoe jij als vrouw denkt over de pijn. Zo blijkt uit onderzoek van Irene Feringa. De mate waarin vrouwen hun verwachte pijn negatief interpreteren of benaderen, heeft invloed op hun pijnbeleving.  

Daarnaast verminderen heel angstige gedachten de afgifte van pijnstilling vanuit het lichaam zelf  (Campbell, C.M. & Edwards, R.R. 2009) . 

Ook is de mate waarin vrouwen controle ervaren over de pijn van invloed op de beleving. Vrouwen die zelf geen controle ervaren over de pijn, maar de indruk hebben dat de controle over de pijn bij anderen ligt, vragen vaker om pijnbestrijding. 

De pijnbeleving is dus ook een belangrijke factor in hoeverre de bevalling als zwaar of traumatisch wordt ervaren.  

Als de bevalling anders gaat dan verwacht

Als je zwanger bent heb je verwachtingen van de bevalling. Zeker wanneer het de eerste keer is dat je gaat bevallen, is deze ervaring volledig nieuw. Maar ook een tweede of derde bevalling kan totaal anders gaan dan je had verwacht. Denk bijvoorbeeld aan een inleiding, een spoedkeizersnede of een niet loslatende placenta. Allemaal scenario’s waar je van tevoren wellicht niet bij had stilgestaan. Als het anders gaat kan dat onzeker maken. Gevoelens van paniek, boosheid of verdriet zijn geenszins vreemd. Met name voor vrouwen die hoge eisen aan zichzelf stellen of voor vrouwen met een sterke controlebehoefte. De ervaring is teleurstellend. Het heeft tijd nodig en soms zelfs extra ondersteuning om dit proces een plek te geven. De ervaring van de bevalling wordt gekleurd door gevoelens van falen, tekortschieten of rouw. En dat is zwaar. 

Complicaties tijdens de bevalling 

Tijdens de bevalling kunnen er allerlei complicaties optreden. Dit zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van traumaklachten na de bevalling. Je kunt hierbij denken aan obstetrische complicaties/interventies zoals spoedsectio caesarea, kunstverlossing, fluxus postpartum, zwangerschapscomplicaties zoals vroeggeboorte of pre-eclampsie. Wanneer er complicaties optreden is de kans groter dat je de bevalling als zwaar of zelfs traumatisch ervaart. 

Traumasporen

In sommige gevallen gebeurt er tijdens de bevalling iets wat raakt aan een ervaring uit je verleden. Deze ervaring kan een trigger zijn voor traumaklachten. Plotselinge aanrakingen, een sensatie, een emotie of een stem. Het kunnen allemaal triggers zijn die eerder trauma activeren. Deze herinneringen kunnen daardoor interfereren met jouw bevalling. Wanneer er sprake is van trauma in de voorgeschiedenis, is het belangrijk om hier aandacht aan te besteden in de voorbereiding van de bevalling. Het is waardevol om dit mee te nemen in het geboorteplan en in het postpartumplan . Dit zijn zeer waardevolle documenten voor jou en je omgeving. 

PTSS 

Er zijn verschillende factoren van invloed op of een zware bevalling als traumatisch wordt ervaren. Van alle vrouwen die de bevalling als traumatisch heeft ervaren, ontwikkelt ongeveer 10-13 procent een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dat zijn 2000 tot 5000 vrouwen per jaar. PTTS is een psychiatrische aandoening (DSM-V) en bestaat uit:

• Herbelevingen: denk bijvoorbeeld aan nachtmerries, flashbacks of schrikreacties als iets je doet denken aan de bevalling. 
• Vermijding: de neiging om alles omtrent het onderwerp te vermijden of daadwerkelijk te vermijden
• Negatieve gedachten en negatieve stemming 
• Hyperactivatie: hierbij kun je denken aan snel boos worden, concentratieproblemen, slapeloosheid en een verhoogde alertheid. 

Zowel bij PTSS als bij een postpartumdepressie kun je last hebben van klachten als somberheid, schuldgevoelens en negatieve gedachten. Hierdoor worden deze twee beelden regelmatig door elkaar gehaald. Dit onderscheid is echter heel belangrijk, omdat de behandelmethode van de verschillende beelden verschilt. Lees hier meer over in de blog postpartumdepressie.

Alleen jij bepaalt of een bevalling zwaar of traumatisch is

Een bevalling is een intense ervaring. Voor de ene vrouw een positieve ervaring voor de andere vrouw een vreselijke ervaring. Het allerbelangrijkste is om te weten dat een zware of traumatische bevalling enkel bepaald wordt door de vrouw zelf. Het gaat om haar beleving. Haar ervaring. 

Mocht jouw bevalling anders zijn gegaan dan verwacht, heb je veel pijn ervaren of was er weinig steun? Merk je dat deze ervaring je hindert in je moederschap, jullie ouderschap of een eventuele secundaire kinderwens? Deel je verhaal in de Binnenwereld. Praat erover met andere vrouwen die herkennen wat jij hebt meegemaakt. Mocht er meer nodig zijn, neem contact met ons op. Een negatieve bevallingservaring is naar. Het bemoeilijkt een prettige start voor jou en je kindje en het kan zorgen voor onzekerheid, gevoelens van falen, eenzaamheid en schuld. Blijf er niet alleen mee lopen. Wij zijn er om jou te helpen.