Paniekaanval tijdens zwangerschap
Midden in de nacht wordt ze zwetend wakker. Haar hart gaat tekeer en ze voelt een beklemmend gevoel op de borst. Ze ligt in bed maar het voelt alsof ze er niet is. Haar man ligt naast haar, maar hij kan haar niet geruststellen. Het kindje in haar buik is druk, zoals vaak ’s nachts. Het stelt haar niet gerust. Ze is bang. Doodsbang. Na 10 minuten zakt het nare gevoel wat af.
Een paniekaanval kan je zomaar overvallen. Het zijn plotseling optredende aanvallen van heftige angst. Vaak gaat dit gepaard met allerlei fysieke verschijnselen zoals hartkloppingen, zweten, trillen, duizeligheid en een gevoel van onwerkelijkheid. Deze symptomen kunnen heel angstaanjagend zijn. Vaak weet je niet eens precies waar je bang voor bent of wat de paniek veroorzaakt. Soms weet je het wel en maak je je zorgen om de bevalling of het moeder zijn. Wat er ook is. Een paniekaanval in zwangerschap is er vaak ineens.
Paniekaanval tijdens zwangerschap: Hoe vaak komt het voor?
Een paniekaanval tijdens de zwangerschap komt voor bij ongeveer 2-3% van de zwangere vrouwen. Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van paniekaanvallen tijdens de zwangerschap, zoals hormonale veranderingen, stress, angst voor de bevalling en het verantwoordelijkheidsgevoel voor het welzijn van de baby.
Is een paniekaanval tijdens de zwangerschap hetzelfde als daarbuiten?
Paniekaanvallen tijdens de zwangerschap zijn in veel opzichten vergelijkbaar met paniekaanvallen buiten de zwangerschap, maar er zijn ook enkele belangrijke verschillen. Zo kan de angst voor de gezondheid van de baby een extra bron van zorgen zijn tijdens de zwangerschap. Bovendien kan de angst voor de bevalling leiden tot paniekerige gedachten over de bevalling en de verzorging van de baby na de geboorte.
Komen paniekaanvallen tijdens zwangerschap ook voor bij vrouwen die hier voor de zwangerschap geen last van hadden?
Ja, paniekaanvallen komen ook voor bij vrouwen die hier voor de zwangerschap geen last van hadden. Zwangerschap is een belangrijke levensgebeurtenis die veel veranderingen met zich meebrengt, zowel fysiek als emotioneel. Deze veranderingen kunnen een rol spelen bij het ontstaan van paniekaanvallen, zelfs bij vrouwen die daarvoor geen geschiedenis van angststoornissen hadden.
Factoren die bijdragen aan het ontstaan van paniekaanvallen tijdens de zwangerschap zijn hormonale veranderingen, stress, angst voor de bevalling en verantwoordelijkheidsgevoel voor de gezondheid van de baby.
Beloop van een paniekaanval tijdens de zwangerschap
Bij paniekaanvallen zien we vaak een heel wisselend verloop. Er zijn periodes dat de klachten heel hevig zijn, maar ook periodes dat het beduidend minder is. Vrouwen die voor de zwangerschap ook al paniekaanvallen hebben, zien vaak een verbetering tijdens de zwangerschap. De paniekaanvallen nemen dan tijdens de zwangerschap juist af. Helaas moeten we ook benoemen dat de onderzoeken rapporteren dat de klachten na de bevalling (post partum) vaak weer toenemen.
Risico’s van paniekaanval tijdens de zwangerschap
Vrouwen die last hebben van paniekaanvallen tijdens de zwangerschap, kunnen angst hebben voor de bevalling, waardoor ze kunnen weigeren om naar een ziekenhuis te gaan of zich zorgen maken over de gezondheid van de baby. Dit kan leiden tot complicaties tijdens de bevalling, zoals een verhoogd risico op een keizersnede of een verlengde bevalling. Ook kan angst na de bevalling leiden tot postpartum depressie of angststoornissen, wat een impact kan hebben op de verzorging van de baby en de band met de baby. Er zijn onderzoeken die beschrijven dat het geven van borstvoeding hierin beschermend kan zijn.
Ben jij bang voor de bevalling? Kijk dan onze masterclass angst voor de bevalling. Misschien kun je hier nog waardevolle tips uit halen.
Wat te doen bij een paniekaanval tijdens de zwangerschap?
Tijdens de paniekaanval kun je eigenlijk niets anders doen dan wachten tot het over is. Je kunt wel dingen doen om de paniekaanvallen te voorkomen. Vaak ontwikkelt zich vermijdingsgedrag. Dus vrouwen worden bang voor een nieuwe paniekaanval en gaan plekken vermijden waar dit bijvoorbeeld eerder is opgetreden. In het voorbeeld waarmee we de blog begonnen, zal deze vrouw steeds later naar bed gaan of niet meer willen gaan slapen. Of vrouwen gaan vermijden dat ze alleen zijn. Alles doen om een paniekaanval te voorkomen. Er is dus angst voor de angst. Vermijding voedt de angst. Dus probeer de vermijding te doorbreken. Alleen dan kun je je angstige verwachtingen toetsen. Dus als je gaat slapen en je krijgt geen paniekaanval, dan is de gedachte “slapen is gevaarlijk” een beetje minder geloofwaardig. In de psychologie noemen we dit exposure: de dingen doen waar je bang voor bent. Als dit onvoldoende is, dan kun je behandeling krijgen bij een psycholoog.
Behandeling paniekstoornis tijdens zwangerschap
Er zijn verschillende manieren om een paniekstoornis tijdens de zwangerschap te behandelen. Een van de belangrijkste is het verminderen van stress en angst door ontspanningstechnieken zoals yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen te beoefenen. Ook kan het nuttig zijn om met een therapeut te praten over de angstige gedachten en emoties die je ervaart.
In sommige gevallen kan medicatie worden voorgeschreven om paniekaanvallen tijdens de zwangerschap te behandelen. Dit moet echter met de grootste zorg worden overwogen, omdat sommige medicamenten invloed hebben op de zwangerschap en het ongeboren kindje.
Behandeling door middel van cognitieve gedragstherapie
De behandeling van eerste voorkeur is Cognitieve Gedragstherapie (CGT). Dit is een evidence-based psychotherapeutische behandelingsmethode die gericht is op het veranderen van ongewenste gedachten, emoties en gedrag. CGT kan worden gebruikt om paniekaanvallen tijdens de zwangerschap te behandelen door middel van technieken zoals cognitieve herstructurering en het bijhouden van een gedachtendagboeken.
Exposuretherapie
Een belangrijke techniek die vaak gebruikt wordt bij CGT is exposuretherapie. Exposure is een techniek waarbij iemand wordt blootgesteld aan de angstige situaties of triggers die een paniekaanval teweegbrengen, met als doel de angst af te laten nemen. Dit kan gebeuren door middel van mentale oefeningen, zoals het visualiseren van angstige situaties, of door middel van blootstelling aan de angstige situaties in het echte leven.
In het geval van paniekaanvallen tijdens de zwangerschap, kan de blootstelling bijvoorbeeld bestaan uit het praten over angstige gedachten over de bevalling, of het bezoeken van een verloskundige of een ziekenhuis. Zoals eerder genoemd: door de angstige situaties te vermijden, kan de angst alleen maar groter worden. Door de angstige situaties echter te confronteren, kan iemand leren dat de angst niet zo groot is als hij of zij dacht, en dat de angst afneemt met de tijd.
Het is belangrijk om te benadrukken dat exposuretherapie moet worden uitgevoerd onder supervisie van een gekwalificeerde therapeut die ervaring heeft met de behandeling van paniekaanvallen. De therapeut kan de progressie van de behandeling monitoren en aanpassen waar nodig.
Zoek steun bij een paniekaanval tijdens zwangerschap
Weet dat als je paniekaanvallen ervaart tijdens zwangerschap, er hulp beschikbaar is. Het zoeken van hulp van een gekwalificeerde therapeut kan helpen om de angst te begrijpen en te leren hoe je hiermee om kunt gaan. Ook kan de behandeling van paniekaanvallen tijdens de zwangerschap kan helpen om de zwangerschap en de tijd na de geboorte van je kindje te ervaren met minder angst en stress.
Praat over je angsten. Vertel mensen over je paniekaanvallen. Zet schaamte buiten de deur. Probeer ontspanning te zoeken en stress te vermijden. Ga de situaties die jouw bang maken niet uit de weg en praat erover.
Door de juiste hulp te krijgen, kan je leren hoe om te gaan met paniekaanvallen tijdens zwangerschap en kun je je zwangerschap en de tijd na de geboorte van je kind ervaren met minder angst en stress.
In de binnenwereld staat een mindfulnessoefening voor je klaar. Doe dit dagelijks. Met elke dag slechts 3 minuten oefenen, kun je al een groot verschil maken!
·