Pappa’s rouwen ook, geschreven door Bjorn Visser
Boekrecensie
De grootste nachtmerrie van elke ouder, het verlies van je kind. Een verlies waarvan je je niet kunt voorstellen dat je het ooit te boven komt. Hartverscheurend verlies waar je mee moet leren omgaan. Maar hoe? Deze emotionele wond geneest niet door tijd, maar vooral door de aandacht die eraan wordt gegeven.
In het boek “pappa’s rouwen ook” vertellen twaalf vaders het kwetsbare verhaal van het verlies van hun kind(eren). Eerlijke verhalen over gemaskeerde pijn, de sterke neiging om door te gaan en het gevoel van eenzaamheid.
Dit boek maakt opnieuw duidelijk dat rouw voor iedereen anders is. Het kan zich aan de binnen- en aan de buitenkant anders uiten. Rouwen doe je samen, maar ook alleen. Wanneer je als ouders geconfronteerd wordt met rouw, zijn er verschillen in de manier waarop mannen en vrouwen met dit verlies omgaan. Vrouwen hebben meer de behoefte er over te praten. Mannen daarentegen willen een knop omzetten en doorgaan.
Aan de buitenkant kan het lijken alsof mannen er minder last van hebben. Niets is echter minder waar. Juist bij mannen laat het verlies waarover niet is gerouwd zich indringender zien dan bij vrouwen. Het is belangrijk om oog te hebben voor de vaders.
Dit boek lezend krijg je een inkijkje in de verschillende werelden van deze vaders die allen geconfronteerd zijn met intens verlies. Er worden verschillende vormen van verlies beschreven. Verlies door een miskraam, een stilgeboorte of het overlijden van een jong kind. De oprechte verhalen nemen je mee in de worstelingen die deze vaders zijn tegengekomen en leest over hun persoonlijke ontdekkingen.
In vrijwel alle verhalen wordt eerlijk beschreven hoe moeilijk het is om als partners in verbinding te blijven wanneer je allebei op andere wijze rouwt. Je hebt je eigen verdriet, maar ziet ook het verdriet van de ander. Je wilt voor elkaar zorgen, maar hebt ook je eigen pijn. Dit vraagt veel. Hoe doe je dat? Juist het gegeven dat je zo veel om elkaar geeft, maakt ook dat je niet wilt dat de ander je pijn ziet. Dat je het wilt weghouden. Dit is moeilijk en vraagt om een nieuw evenwicht.
In het verhaal van Aart, vader van Maarten en Rosemarie, wordt pijnlijk duidelijk hoeveel onbegrip er nog heerst over de impact van verlies. Hoe confronterend het is als een omgeving, die eerst veilig en zeker voelde, plots anders voelt. De invloed van onbegrip op het rouwproces en hoe je pijnlijk geraakt kunt worden in je gevoel van vertrouwen, loyaliteit en veiligheid. Dit, bovenop het verlies, doet de grond onder je vandaan zakken.
Ook in verhaal van vader Bjorn ervaar je de hulpeloosheid, lezend over zijn worsteling wanneer hij zich afvraagt voor welke van zijn drie dames hij er nu het meest moet zijn. Dit dilemma raakt enorm. Zijn onzekerheid en machteloosheid zijn invoelbaar. Zijn verhaal geeft de enorme toewijding maar ook de onmogelijke keuze als vader duidelijk weer. Hartverscheurend.
Het boek benadrukt hoe belangrijk het is om ruimte te maken voor de emotionele kant van verlies. Persoonlijk contact lijkt hierin een belangrijk voorwaarde. Het gevoel dat jij en jouw verdriet ertoe doen. Hierin lijkt nog een wereld te winnen. Rouwtherapeut Van Wielink raadt de omgeving aan om te vragen. Dat is altijd beter dan niet vragen. Mensen zijn bang het verkeerde te zeggen. Begrijpelijk, maar niet vragen leidt uiteindelijk tot afgeslotenheid, dat vervolgens het leed kan verzwaren. De schrijver nodigt je uit te proberen, je mag daarbij best de plank mis slaan, maar probeer het vooral later nogmaals.
Hoe treffend is de genoemde uitspraak van Van Wielink “Verbinding vermijden in het leven, is het leven vermijden”. Afscheid nemen is confronterend. Het confronteert ons met de eindigheid van het leven. Het belang van afscheid nemen wordt begrijpelijk als je je beseft hoezeer je pas los kunt laten, als je hebt vastgepakt. Op het moment dat we afscheid nemen, openen we de deur naar het rouwproces. Zoals van Wielink in het afsluitende hoofdstuk van het boek zegt " Je kunt pas welkom heten als je afscheid hebt genomen".
Kortom een boek moedige verhalen van twaalf trotse vaders die allen hun eerlijke rouwproces beschrijven. Het boek dat je, hoewel je het ergens wel weet, opnieuw meer bewust maakt dat er een wereld schuil kan gaan achter de ogenschijnlijke stoere of gesloten buitenkant van vaders. Een boek dat steun, houvast en inzicht biedt.
